Mevcut bir firmayı Satın Alan Yatırımcıların Nedenleri

Şirket evliliklerini, devirleri ve satın almaları satın alan ve satan açısından farklı incelemek gerekir. Stratejik ortaklıkların, özellikle satın alan taraf açısından, sıkça gösterilen nedenleri aşağıda sıralanmaktadır:

Stratejik büyüme

Satın alan şirket için en büyük neden stratejik büyümedir. Büyüme, şirket içi yatırımlar (organik büyüme) yerine başka bir şirketin satın alınması (veya ortak olunması) yoluyla sağlanabilir. Yeni bir pazara girmek için de artık bir çok şirket yeni yatırımlar yerine hazır şirketleri satın almayı tercih etmektedirler.

Dikey entegrasyon

Şirketler ürün ve servislerinin tam kalitesinden, üretimden, satışa ve servise kadar tüm aşamalardaki verimlilikten emin olmak; bu süreçteki katma değer karlara sahip olmak veya satışlarını güvence altına almak için dikey entegrasyon yoluyla büyümeyi tercih edebilirler.

Firmalar sundukları mal veya hizmetin kullanıcısını (dikey entegrasyon) veya hammadde veya hizmet satın aldıkları tedarikçilerini (dikey entegrasyon) satın alma yoluyla büyüyebilirler. Dikey entegrasyon için başka şirketleri satın almak yerine büyük firmaların bu birimleri kendi bünyelerinde sıfırdan geliştirmeleri de mümkün olmakla birlikte, hazır şirketleri satın almak çok daha verimli bir alternatif olarak ortaya çıkmaktadır.

Yatay entegrasyon

Şirketler ideal ölçeklerde çalışabilmek ve üretim ve dağıtımda ölçek ekonomilerine; yönetim ve destek fonksiyonlarında ise saha ekonomilerine ulaşabilmek için aynı konulardaki şirketlerle birleşerek, yatay entegrasyon yoluyla da büyümeyi tercih etmektedirler.

Pazar payı veya yeni pazar elde etme

Yabancı şirketlerin Türkiye’deki şirketlerle yaptıkları evliliklerin çoğunda amaç yerel şirketin üretim tesisleri, yönetimi, dağıtım kanalları, markalarının elde edilmesi yoluyla hazır bir pazar yaratmaktır.

Diğer bir alternatif olan yurtdışındaki diğer tesislerinden ithal yoluyla pazar kazanımına gitmek maliyetli olabilir ve ayrı bir dağıtım kanalı ve pazarlama gerektirir. Türkiye’de yeni tesislerin kurulması ise genellikle çok daha pahalı ve zaman alıcı olacaktır.

Finansal nedenler

Elinde olan fazla nakiti ortaklara dağıtmak yerine yatırım yapmayı tercih eden şirketlerin kendi bünyesindeki organik projeler yetersiz veya cazip olmayabilir. Gelişen pazarlarda, hızla büyüyen, ancak finansman gereksinimi olan şirketler bu tip şirketler için uygun hedef olabilir.

Riski yaymak

Şirketler kendi alanları dışında ürün, servis ve faaliyetlere yönelerek özellikle dönemsel risklere karşı kendilerini koruyabilirler. Farklı alanlardaki işletmeleri bir şirket altında yöneterek saha ekonomileri elde etmek de mümkündür. 1980’lerdeki holdinglerin ortaya çıkmasındaki en büyük neden budur. Ancak daha sonraki yıllardaki genel eğilim, firmaların kendi ana konularına dönmeleri ve uzmanlaşmaları yönünde olmuştur.

Pazara Hükmetmek

Rakiplerin satın alınması ile şirketler rekabeti azaltmayı ve pazara hükmetmeyi düşünebilirler. Türkiye’de 1994 yılında kabul edilen “Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun” uyarınca kurulmuş Rekabet Kurulu bu tip şirket satın almalarına engel olabilir.